ਘੁਮੱਕਡ਼ ਭਾਗ 1

ਘੁਮੱਕੜ

---------

ਧਰਤੀ ਨਾਪਣ ਨਿਕਲੇ ਨੇ

ਘੁਮੱਕੜ 

ਆਪਣੇ ਨਿੱਕੇ - ਨਿੱਕੇ ਪੈਰਾਂ ਨਾਲ 

ਦਿਲਾਂ ਚ ਬੁਲੰਦ ਹੌਂਸਲਿਆਂ ਨਾਲ

ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਚ ਖ਼ਵਾਇਸ਼ ਹੈ 

ਉਹਨਾਂ ਰਾਹਾਂ ਤੇ ਜਾਣ ਦੀ

ਜਿੱਥੇ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਕੁਦਰਤ ਹੈ 

ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਸੁਹੱਪਣ ਚ 

ਇਹ ਬਣਾਉਂਦੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਾਹ ਆਪ 

ਜਿਵੇਂ ਰਾਬਰਟ ਫਰੋਸਟ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਹੈ 

ਦ ਰੋਡ ਨੋਟ ਟੇਕਣ

ਮਤਲਬ ਜਿਸ ਰਾਹ ਤੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਤੁਰਿਆ

ਕਦੇ ਪੈਦਲ

ਕਦੇ ਬਿਨਾ ਕੁਝ ਤਿਆਰੀ ਦੇ 

ਪਰ ਹੁਣ ਸਮੇਂ ਨਾਲ

ਤਰੱਕੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ

ਆ ਗਏ ਨੇ

ਟੈਂਟ, ਸਲੀਪਿੰਗ ਬੈਗ, 

ਇਕ ਪੋਰਟੇਬਲ ਚੁਲ੍ਹੇ 

ਜੇਬ ਚ ਪੈਸੇ ਭਾਵੇਂ ਘੱਟ ਨੇ

ਪਰ ਉਹ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ 

ਜਜ਼ਬਾਤ ਨਾਲ 

ਮੁਹੱਬਤ ਨਾਲ 

ਇਸ ਮੁਹੱਬਤ ਚ ਕਿਸੇ 

ਇੱਕ ਮਨੁੱਖ ਜਾਂ ਜਗ੍ਹਾ ਲਈ  ਨਹੀਂ 

ਸਗੋਂ ਇਸ ਵਿਚ ਸਮਾਈ ਹੋਈ ਹੈ

ਪੂਰੀ ਸਰਿਸ਼ਟੀ

ਕੀੜੀ, ਗਲਿਹਰੀ, ਮਧੂਮੱਖੀ, ਸੱਪ , ਹਾਥੀ, ਸ਼ੇਰ, ਚੀਤਾ

ਫੁੱਲ, ਪਹਾੜ ,ਦਰਿਆ, ਗਲੈਕਸੀ ਤੇ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਨੇ 

ਇਹਨਾਂ ਲਈ ਚਾਨਣ ਮੁਨਾਰਾ ਨੇ 

ਅੱਜ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਏ ਘੁਮੱਕੜ

ਰਾਹੁਲ ਸੰਕ੍ਰਤਾਇਨ, ਹਿਊਨ ਸਾਂਗ,

ਇਬਨੇ ਬਤੂਤਾ 

ਇਹ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਵੀ

ਇੱਕ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਨੇ 

ਜਿਵੇ ਕੀਤੀ ਹੈ ਯਾਤਰਾ

ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ,ਮਹਾਤਮਾ ਬੁੱਧ ਤੇ ਕਬੀਰ ਨੇ 

ਜੋ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ

ਜੋ ਬ੍ਰਹਮੰਡੇ ਸੋ ਹੀ ਪਿੰਡੇ 

ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਅੱਖ ਵਿਚ ਹੈ

ਹੈਰਾਨੀ ਨਾਲ ਵੇਖਣ ਦੀ

ਜਿਵੇਂ  ਵੇਖਦਾ ਹੈ ਨਵਾਂ ਜੰਮਿਆ ਬੱਚਾ

ਵੇਖਦਾ ਹੈ ਹਰ ਸ਼ੈਅ ਨੂੰ ਗਹੁ ਨਾਲ 

ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਾਲ 

ਬਹੁਤ ਲਗਾਅ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ

ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਬੈਰਾਗ 

ਘੁੰਮਣਾ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਾਤ ਹੈ

ਘੁੰਮਣਾ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਧਰਮ ਹੈ

ਘੁੰਮਣਾ ਹੀ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਕਰਮ ਹੈ 

ਨਦੀਆਂ, ਪਹਾੜ, ਮਾਰੂਥਲ

ਸਭ ਤੈਅ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਨੇ  

ਕੋਈ ਪੈਦਲ

ਕੋਈ ਸਾਈਕਲ ਤੇ

ਕੋਈ ਸਕੂਟਰ ਤੇ 

ਕੋਈ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਤੇ 

ਪੁੱਜ ਜਾਂਦੇ ਨੇ 

ਲੇਹ ਲੱਦਾਖ, ਕਸ਼ਮੀਰ, ਹਿਮਾਚਲ,

ਉੱਤਰਾਖੰਡ, ਗੋਆ, ਸਿੱਕਮ, ਗੁਜਰਾਤ

 ਤੇ ਕਈ ਤਾਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਪਾਰ ਘੁੱਮ ਆਉਂਦੇ 

ਪੁਚਾ ਆਉਂਦੇ ਮੁਹੱਬਤ ਦਾ ਪੈਗਾਮ 

ਤੇ ਵਾਪਸ ਲੈ ਆਉਂਦੇ

ਦਿਲਦਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ 

ਮਹਿਮਾਨ ਨਿਵਾਜ਼ੀ ਦੇ ਕਿੱਸੇ 

ਉਹ ਖਿੱਚਦੇ ਤਸਵੀਰਾਂ 

ਬਣਾਉਂਦੇ ਵੀਡੀਓ 

ਜੋ ਕੇ ਹੋਰ ਲੋਕ ਵੀ ਮਾਣ ਸਕਣ

ਧਰਤੀ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਆਨੰਦ 

ਚੜ੍ਹਦਾ ਡੁੱਬਦਾ ਸੂਰਜ , ਚੰਨ, ਤਾਰੇ,

ਸਭ ਸਮੋ ਲੈਂਦੇ ਆਪਣੇ ਜ਼ਹਿਨ ਚ 

ਕੁਝ ਲਿਖਦੇ ਕਿਤਾਬਾਂ 

ਉਹ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਕੇ 

ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਖ਼ਵਾਬਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਖੰਭ 

ਤੇ ਉਹ ਘਰ ਦੀ ਚਾਰਦੀਵਾਰੀ ਚੋਂ 

ਬਾਹਰ ਉੱਡ ਜਾਣ ਦੀ ਤਾਂਘ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦੇ 

ਘੁਮੱਕੜ ਜਾਣਦੇ ਨੇ 

ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ 

ਇਹ ਮਾਨਵ ਦੇਹ ਮਿਲੀ ਹੈ 

ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਘੁੰਮਣ ਲਈ 

ਘੁੱਮਣਾ ਹੀ ਹੈ ਤਾਂ

ਕੁਝ ਜੋੜ੍ਹਦੇ ਨਹੀਂ 

ਕਿਸੇ ਦਾ ਦਿਲ ਤੋੜਦੇ ਨਹੀਂ 

ਰੱਖਦੇ ਨਹੀਂ ਮਲਾਲ ਦਿਲ ਚ 

ਕੇ ਆਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ 

ਉਹ ਰਹਿ ਗਿਆ 

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਭਰਪੂਰ ਜਿਉਂਦੇ ਨੇ

 

ਜਿਹਨਾਂ ਪੰਜ ਤੱਤਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਰੀਰ ਬਣਿਆ ਹੈ 

ਧਰਤੀ, ਹਵਾ, ਹਵਾ, ਅੱਗ, ਜਲ 

ਉਹ ਜਾਣਦੇ ਨੇ ਇਸ ਵਿਚ ਹੀ ਸਮਾਂ ਜਾਣਾ ਹੈ 

ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਇਸਨੂੰ ਮੈਲਾ

 

ਧਰਤੀ ਤੇ ਆਦਮੀ ਨੇ

ਅਲੱਗ -ਅੱਲਗ ਦੇਸ਼ ਬਣਾਏ 

ਸਰਹੱਦਾਂ ਫੌਜ ਤੇ ਹਥਿਆਰ 

ਪਾਰ ਸਾਰੇ ਘੁਮੱਕਡ਼ ਲਈ 

ਪੂਰੀ ਧਰਤੀ ਹੀ ਇਕ ਹੈ 

ਇਹਨਾਂ ਲਈ ਹਰ ਬੰਦਾ 

ਇਕ ਅਲੱਗ ਸਭਿਅਤਾ ਹੈ 

ਇਸੇ ਲਈ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਨੇ

ਜਾਨਣ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ 

ਬੰਦੇ ਰੂਪੀ ਸੱਭਿਅਤਾਵਾਂ ਨੂੰ 

ਚਲਦਾ

----------

©ਰਜਨੀਸ਼ ਜੱਸ

ਰੁਦਰਪੁਰ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ 

04.10.2021

(ਨਿਵਾਸੀ ਪੁਰਹੀਰਾਂ 

ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ,

ਪੰਜਾਬ )